Η βυζαντινή αυτοκρατορία ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση: πτυχές της ζωής στο Βυζάντιο στα χρόνια των Κομνηνών - 4. Μελετώντας αντικείμενα καθημερινής χρήσης

Η απόκτηση μιας πρώτης γενικής ιδέας για το θέμα

Σε μια πρώτη φάση, αυτό που χρειάζεται να προσδιορίσετε είναι τι εννοούμε όταν μιλάμε για την “καθημερινή ζωή” των ανθρώπων και, επιπλέον, τι είδους αντικείμενα περιμένουμε να έχουν σωθεί, προκειμένου να καταλήξουμε σε κάποια συμπεράσματα. Στον παρακάτω πίνακα, συμπληρώστε ποιες πτυχές της ζωής των ανθρώπων σκέφτεστε να μελετήσετε και τι είδους αντικείμενα θα μπορούσαν να σας βοηθήσουν (για κάθε πτυχή).

Αφού ολοκληρώσετε αυτή τη δουλειά, ρίξτε μια σύντομη ματιά (χωρίς να διαβάσετε αναλυτικά, θα επανέλθετε αργότερα) στους παρακάτω συνδέσμους, για να διαπιστώσετε σε ποιες κατευθύνσεις έχει τελικά κινηθεί η έρευνα για το συγκεκριμένο θέμα:

http://www.imma.edu.gr/macher/hm/hm_main.php?el/D2.2.html http://www.imma.edu.gr/macher/hm/hm_main.php?el/D2.3.html (επαγγέλματα)

http://www.imma.edu.gr/macher/hm/hm_main.php?el/D2.8.html (ψυχαγωγία)

http://www.imma.edu.gr/macher/hm/hm_main.php?el/D2.7.html (διατροφή)

http://www.ime.gr/chronos/09/gr/k/1081/main/k15a.html (ενδυμασία)

http://exploringbyzantium.gr/EKBMM/Page?name=ypomeleti&lang=gr&id=15&sub=87&level=3 (κατοικία)

http://www.archaiologia.gr/αρχείο-τευχών/?fc=1136&is=1613 (τεύχος 25, “Η εκπαίδευση στο Βυζάντιο”) (εκπαίδευση)

Ποια είναι τα συμπεράσματά σας; Σε ποιο βαθμό τα παραπάνω συμφωνούν με τις αρχικές σας σκέψεις; Καταγράψτε τους τομείς που διαπιστώσατε ότι έχουν μελετηθεί σχετικά με την καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο.

Η προσεκτική παρατήρηση αντικειμένων που εκτίθενται σε μουσεία

Σας δίνονται οι παρακάτω σύνδεσμοι στο Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας και στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης:

http://www.byzantinemuseum.gr/el/permanentexhibition/byzantine_world/public_private_life/

http://www.byzantinemuseum.gr/el/permanentexhibition/byzantine_world/authority_administration/

http://mbp.gr/html/gr/mo_mesovys.htm

Παρατηρήστε τα συγκεκριμένα αντικείμενα που παρουσιάζονται και φτιάξτε έναν κατάλογο με όσα νομίζετε ότι σας δίνουν πληροφορίες για την καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Καταγράψτε είδος αντικειμένου, πτυχή της καθημερινότητας και πληροφορίες που σας δίνει.

Ο κατάλογος μπορεί να συμπληρωθεί με αντικείμενα που θα επιλέξετε από τον κατάλογο του Μουσείου Μπενάκη: http://www.benaki.gr/index.asp?id=1010102&lang=gr – επιλέγετε την “online αναζήτηση στις συλλογές μέσω διαχειριστικού συστήματος”, ταξινομείτε χρονολογικά τα αντικείμενα και επιλέγετε ανάμεσα στα αντικείμενα 129-190 περίπου.

Αξιοποιώντας το φωτογραφικό υλικό επιστημονικών δημοσιεύσεων

Συνεχίζοντας την επεξεργασία του καταλόγου αντικειμένων της 2ης δραστηριότητας, συμπληρώνετε με αντικείμενα που θα βρείτε παρατηρώντας τις φωτογραφίες και τα σχέδια των παρακάτω επιστημονικών δημοσιεύσεων:

- Η κεραμική ενός μεσοβυζαντινού λιμανιού της Μακεδονίας. Η περίπτωση του Κίτρους. Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, 28 (2007), 271-282. http://www.deltionchae.org/index.php/deltion/article/view/593

- Κοσμήματα και εξαρτήματα ένδυσης από το μεσοβυζαντινό Κίτρος. Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, 27 (2006), 381-390. http://www.deltionchae.org/index.php/deltion/article/view/vol45_37

- Γυάλινα μεσοβυζαντινά βραχιόλια. Συμβολή σε θέματα διάδοσης, παραγωγής, τυπολογίας και χρήσης. Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, 27 (2006), 423-434. http://www.deltionchae.org/index.php/deltion/article/view/vol45_40

- Βυζαντινά γεωργικά εργαλεία και μηχανές. Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, 21 (2000), 275-286. http://www.deltionchae.org/index.php/deltion/article/view/565

- Ένδυμα: Η ταυτότητα της βυζαντινής κοινωνίας. Το παράδειγμα του γλυπτού 279 του Αρχαιολογικού Μουσείου της Κωνσταντινούπολης. Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, 18 (1995), 33-38. http://www.deltionchae.org/index.php/deltion/article/view/1140

Συγκεντρώνοντας το υλικό και βγάζοντας συμπεράσματα

Από το υλικό που συγκεντρώσατε στον πίνακά σας στις δραστηριότητες 2 και 3, εξετάστε προσεκτικά τα είδη των αντικειμένων που έχετε στη διάθεσή σας και δείτε για ποιες πτυχές της καθημερινότητας μπορείτε να βγάλετε συμπεράσματα. Επιλέξτε τους δύο τομείς για τους οποίους έχετε περισσότερες πληροφορίες (είναι αυτοί με τους οποίους ασχοληθείτε).

Αφού αποφασίσετε τους δύο τομείς της καθημερινότητας, επιστρέψτε στη δραστηριότητα 1 και διαβάστε τις πληροφορίες στους σχετικούς συνδέσμους (μόνο για τα δύο θέματα που σας ενδιαφέρουν).

Σημειώστε επιπλέον βασικές πληροφορίες για τα θέματά σας και, τέλος, συγκεντρώστε σε μορφή διαγράμματος όλα τα σημαντικά στοιχεία που έχετε στη διάθεσή σας για τις δύο πτυχές της καθημερινής ζωής που επιλέξατε να μελετήσετε.