Η βυζαντινή αυτοκρατορία στο απόγειο της δύναμής της: πολιτική και πολιτισμός στα χρόνια των Μακεδόνων - 5. Η σημασία των χειρογράφων και η τέχνη της εικονογράφησής τους

Η απόκτηση μιας πρώτης γενικής ιδέας για το θέμα

Για να καταλάβετε πόσο σημαντικά είναι τα χειρόγραφα για τον βυζαντινό (και όχι μόνο) πολιτισμό, διαβάστε προσεκτικά:

α) μια εισαγωγή στο “Βυζαντινό βιβλίο”: http://194.177.217.107/scripts_and_miniatures/mama.swf (Ελληνικό Ινστιτούτο Βενετίας),

β) το κείμενο του Φάνη Κακριδή στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα: http://www.greek-language.gr/Resources/ancient_greek/history/grammatologia/page_004.html ,

γ) τους στόχους (α-η) του προγράμματος “Στον κόσμο των βυζαντινών χειρογράφων” από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού: http://www.yppo.gr/5/g5161.jsp?obj_id=1789 ,

δ) τη σύντομη μελέτη “Το Βυζάντιο και η αρχαιοελληνική διανόηση” του Στ. Λαμπάκη: http://helios-eie.ekt.gr/EIE/handle/10442/1733

Κρατήστε σημειώσεις σε μορφή διαγράμματος με τα σημαντικότερα στοιχεία και τις παρατηρήσεις σας από τα παραπάνω.

Αναζητώντας πληροφορίες ειδικά για τα χειρόγραφα του 9ου-11ου αιώνα

Μια γενική αναφορά στο θέμα μπορείτε να βρείτε στους συνδέσμους:

http://194.177.217.107/scripts_and_miniatures/mama.swf (Ελληνικό Ινστιτούτο Βενετίας)

http://www.ime.gr/chronos/09/gr/pl/867/t/main/t11.html http://www.ime.gr/chronos/09/gr/pl/867/t/main/t11a.html http://www.ime.gr/chronos/09/gr/pl/867/t/main/t11b.html http://www.ime.gr/chronos/09/gr/pl/1025/t/main/t21.html

Καταγράψτε τα πιο σημαντικά χειρόγραφα της εποχής που μας ενδιαφέρει.

Προσεγγίζοντας κάποια επιμέρους ενδιαφέροντα θέματα σχετικά με τα χειρόγραφα

Ποιοι έγραφαν και ζωγράφιζαν τα χειρόγραφα;

Ποια ήταν τα θέματα των χειρογράφων με θρησκευτικό περιεχόμενο;

Υπήρχαν χειρόγραφα με κοσμικό (μη θρησκευτικό) περιεχόμενο; Ποια ήταν τα θέματά τους;

http://194.177.217.107/scripts_and_miniatures/mama.swf

Περιηγηθείτε στον παραπάνω σύνδεσμο και αναζητήστε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες. Καταγράψτε τις σημαντικότερες.

Παρατηρώντας πιο προσεκτικά την εικονογράφηση συγκεκριμένων χειρογράφων 

Πρώτα, στη σχετική σελίδα του Βυζαντινού Μουσείου http://www.byzantinemuseum.gr/el/collections/manuscripts/ : βρείτε τα δύο Ευαγγελιστάρια και τα δύο Τετραευάγγελα με αριθμούς 001039, 001134, 001609, 001610

Τι περιλαμβάνει η διακόσμηση των σελίδων τους; Τι σας κάνει περισσότερο εντύπωση;

Έχετε, επιπλέον, την ευκαιρία να δείτε ολόκληρα δύο σημαντικά χειρόγραφα:

α) Το Ψαλτήρι του Θεοδώρου, ένα χειρόγραφο των μέσων του 11ου αιώνα (με θρησκευτικό, φυσικά, θέμα): http://www.bl.uk/manuscripts/Viewer.aspx?ref=add_ms_19352_f001r

β) Το “Περί ύλης ιατρικής”, ένα χειρόγραφο του 10ου αιώνα (με μη θρησκευτικό, όπως φαίνεται από τον τίτλο του, θέμα):

http://corsair.themorgan.org/cgi-bin/Pwebrecon.cgi?SC=Author&SA=Pierpont%20Morgan%20Library%2E%20Manuscript%2E%20M%2E652%2E&PID=REw8sY2KQYnMHvXotVSDVTUK6RE&BROWSE=1&HC=558&SID=2

“Ξεφυλλίστε” ηλεκτρονικά και τα δύο χειρόγραφα. Ποια θέματα κυριαρχούν στη διακόσμηση του ενός και του άλλου; Ποιο σας εντυπωσιάζει περισσότερο και γιατί;