Το εκπαιδευτικό σενάριο με τίτλο «Παρθενώνας: ένας ναός για την Αθηνά, το σύμβολο μιας πόλης» αντλεί υλικό ως επί το πλείστον από το ψηφιακό περιεχόμενο της ιστοσελίδας του Εθνικού Πληροφοριακού Συστήματος Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΠΣΕΤ) του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) (http://www.epset.gr/el/Digital-Content/Digital-Repositories).
Συγκεκριμένα από:
Α. τα Ηλεκτρονικά Αποθετήρια
- Αποθετήριο εκπαιδευτικού περιεχομένου για την Ακρόπολη
- Αποθετήριο της ζωφόρου του Παρθενώνα
- Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών
Β. τον Διαδραστικό πολιτισμό
- Αθηνά, η θεά της Ακρόπολης
- Η ζωφόρος του Παρθενώνα
Όπως σημειώνεται στην ιστοσελίδα του ΕΠΣΕΤ, στα παραπάνω ηλεκτρονικά αποθετήρια που αναπτύσσει το ΕΚΤ περιλαμβάνονται μερικές εκατοντάδες ηλεκτρονικές σελίδες με υλικό ελεύθερης πρόσβασης αρχείων ερευνητικών δεδομένων και μεταδεδομένων, διδακτορικών διατριβών, βιβλίων, μελετών, επιστημονικών δημοσιεύσεων, εκπαιδευτικού υλικού, ανοικτού λογισμικού και οπτικοακουστικών εφαρμογών.
Ας τα εξετάσουμε αναλυτικά.
Α1. Αποθετήριο εκπαιδευτικού περιεχομένου για την Ακρόπολη
Εισαγωγή
Όπως σημειώνεται στην ιστοσελίδα του ΕΠΣΕΤ «το αποθετήριο εκπαιδευτικού περιεχομένου για την Ακρόπολη ενσωματώνει υλικό του Τομέα Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης και υποστηρίζει με δυναμικό τρόπο την αναπαράσταση και ερμηνεία του παρελθόντος. Εκπαιδευτικοί, μαθητές και οικογένειες μπορούν να πλοηγηθούν στο αποθετήριο και να εμπλουτίσουν τόσο το μάθημα στο σχολείο όσο και την επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο και στο μουσείο Ακρόπολης».
Ο Τομέας Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως ιδρύθηκε το 1987 ως Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων της Ακροπόλεως από την Α΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με την Επιτροπή Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως. Έκτοτε πρωτοπορεί και πρωταγωνιστεί στον σχεδιασμό και την υλοποίηση εκπαιδευτικών δράσεων για μαθητές και άλλες ομάδες κοινού με επίκεντρο τα μνημεία της Ακρόπολης, τη συντήρηση και ανάδειξή τους. Οι δράσεις του υλοποιούνται σε πέντε βασικούς άξονες:
- Εκπαιδευτικά προγράμματα
- Εκπαιδευτικό υλικό
- Σεμινάρια για εκπαιδευτικούς και φοιτητές
- Συνέδρια «Εκπαιδευτικοί και προγράμματα για την Ακρόπολη»
- Εκθέσεις –κυρίως στο εξωτερικό
Το σύνολο του έντυπου υλικού που σχετίζεται με τις δράσεις αυτές βρίσκεται ψηφιοποιημένο στο Αποθετήριο εκπαιδευτικού περιεχομένου για την Ακρόπολη –274 αναρτήσεις τον Αύγουστο 2015. Στόχος του έντυπου υλικού ήταν να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς να προετοιμαστούν καλύτερα τόσο για το μάθημα στο σχολείο, όσο και για την επίσκεψη της τάξης στον αρχαιολογικό χώρο και στο μουσείο.
Δομή αποθετηρίου
Το ψηφιακό περιβάλλον του Αποθετηρίου ψηφιακού περιεχομένου για την Ακρόπολη είναι ιδιαίτερα ελκυστικό και λειτουργικό συνάμα. Το υλικό του (274 αναρτήσεις τον Αύγουστο 2015) έχει οργανωθεί σε ενότητες που ανταποκρίνονται σε πολλαπλές ανάγκες αναζήτησης. Επιτρέπεται η πλοήγηση με τη βοήθεια του κύριου πίνακα επιλογών (μενού) αριστερά πάνω ανά:
- ΤΙΤΛΟ
- ΤΥΠΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ (Αφίσα | Βίντεο | Βιβλίο | Δημοσίευση | Διαδραστική εφαρμογή | Εικόνα | Εκπαιδευτική μουσειοσκευή | Εκπαιδευτικό φάκελο | Οικογενειακό σακίδιο | Παρουσίαση | Σχέδιο μαθημάτων | Σχολική εργασία | Φυλλάδιο)
- ΜΑΘΗΜΑ (Αγγλική Γλώσσα | Ειδική Αγωγή | Θεατρική Αγωγή | Ιστορία | Καλλιτεχνικά μαθήματα | Μαθηματικά | Μουσική | Νεοελληνική Γλώσσα | Πληροφορική | Τεχνολογία | Φυσική-Χημεία)
- ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ (Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση | Διά Βίου Εκπαίδευση και Κατάρτιση | Προσχολική Εκπαίδευση | Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση | Τριτοβάθμια Εκπαίδευση)
- ανάλογα με τον ρόλο - ιδιότητα του χρήση (Εκπαιδευτικός | Επισκέπτης | Οικογένεια | Μαθητής)
- ΜΝΗΜΕΙΟ (Οι κλιτύες της Ακρόπολης | Ακρόπολη | Ναός Αθηνάς Νίκης | Ερέχθειο | Άλλα μνημεία | Παρθενώνας | Προπύλαια)
- ΘΕΜΑ (Αρχιτεκτονική | Θεά Αθηνά | Καθημερινή ζωή | Λατρεία/Θεοί | Ιστορία-Αρχαίες πηγές | Αναστήλωση | Γλυπτική)
Δευτερεύοντες πίνακες επιλογών υπάρχουν στο κάτω μέρος της αρχικής σελίδας:
Επιτρέπουν την πλοήγηση ανά:
- ανάλογα με τον ρόλο - ιδιότητα του χρήση (Εκπαιδευτικός | Επισκέπτης | Οικογένεια | Μαθητής)
- ΜΝΗΜΕΙΟ (Οι κλιτύες της Ακρόπολης | Ακρόπολη | Ναός Αθηνάς Νίκης | Ερέχθειο | Άλλα μνημεία | Παρθενώνας | Προπύλαια)
- ΘΕΜΑ (Αρχιτεκτονική | Θεά Αθηνά | Καθημερινή ζωή | Λατρεία/Θεοί | Ιστορία-Αρχαίες πηγές | Αναστήλωση | Γλυπτική)
Αφού επιλέξει ο χρήστης την ομάδα στην οποία επιθυμεί να πλοηγηθεί, τα τεκμήρια εμφανίζονται κατά αύξουσα ή φθίνουσα (ανάλογα με την επιλογή του) χρονολογική σειρά, με τον τίτλο και τον τύπο του περιεχομένου τους:
Τέλος, στο υποσέλιδο στους συνδέσμους ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟΥ | ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ | ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ | COPYRIGHT NOTICE ο χρήστης μπορεί να αναζητήσει όλες τις σχετικές με τα πνευματικά δικαιώματα πληροφορίες.
Επιλέγοντας τον σύνδεσμο κάποιου τεκμηρίου, ο χρήστης έχει στη διάθεσή του πλήθος μεταδεδομένων που θα δούμε αναλυτικά παρακάτω.
Περιεχόμενο αποθετηρίου
Περιλαμβάνει: α) ψηφιοποιημένο έντυπο εκπαιδευτικό υλικό του παρήγαγε ο Τομέας Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως β) υλικό εκπαιδευτικού χαρακτήρα της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως.
Αναλυτικά η ποσότητα του υλικού ανά κατηγορία έχει ως εξής (τον Αύγουστο 2015):
- 274 τεκμήρια ανηρτημένα ανά ΤΙΤΛΟ
- ΤΥΠΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ: 7 Αφίσες | 4 Βίντεο | 8 Βιβλία | 46 Δημοσιεύσεις | 6 Διαδραστικές εφαρμογές | 76 Εικόνες | 7 Εκπαιδευτικές μουσειοσκευές | 2 Εκπαιδευτικούς φακέλους | 2 Οικογενειακά σακίδια | 5 Παρουσιάσεις | 4 Σχέδια μαθημάτων | 79 Σχολικές εργασίες | 26 Φυλλάδια.
- ΜΑΘΗΜΑ: 4 Αγγλικής Γλώσσας | 6 Ειδικής Αγωγής | 15 Θεατρικής Αγωγής | 75 Ιστορίας | 58 Καλλιτεχνικών μαθημάτων | 8 Μαθηματικών | 8 Μουσικής | 34 Νεοελληνικής Γλώσσας | 15 Πληροφορικής | 23 Τεχνολογίας | 14 Φυσικής-Χημείας
- ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ: 131 Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης | 33 Διά Βίου Εκπαίδευσης και Κατάρτισης | 30 Προσχολικής Εκπαίδευσης | 113 Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης | 26 Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης
- τεκμήρια ανάλογα με τον ρόλο - ιδιότητα του χρήση: Εκπαιδευτικός 192 | Επισκέπτης 30 | Οικογένεια 30 | Μαθητής 59
- ανά ΜΝΗΜΕΙΟ: Οι κλιτύες της Ακρόπολης 32 | Ακρόπολη 60 | Ναός Αθηνάς Νίκης 51 | Ερέχθειο 16 | Άλλα μνημεία 16 | Παρθενώνας 86 | Προπύλαια 45)
- ανά ΘΕΜΑ: Αρχιτεκτονική 108 | Θεά Αθηνά 60 | Καθημερινή ζωή 16 | Λατρεία/Θεοί 75 | Ιστορία-Αρχαίες πηγές 94 | Αναστήλωση 73 | Γλυπτική 54
Μεταδεδομένα αποθετηρίου
Κάθε τεκμήριο περιλαμβάνει τα ακόλουθα μεταδεδομένα:
- εικονίδιο τεκμηρίου
- μέγεθος
- μορφότυπο
- τίτλο
- συγγραφέα / δημιουργό
- συντελεστή
- τύπο περιεχομένου
- χρονολογία
- εκδότη
- URL
- αναγνωριστικό
- μέρος ποίου αποτελεί
- περίληψη
- έκταση
- ρόλο χρήστη
- μάθημα
- εκπαιδευτικό επίπεδο
- θεματική κατηγορία
- γλώσσα
- μνημείο
Α2. Αποθετήριο της Ζωφόρου του Παρθενώνα
Εισαγωγή
Όπως σημειώνεται στην ιστοσελίδα του ΕΠΣΕΤ «το Αποθετήριο της Ζωφόρου του Παρθενώνα παρουσιάζει ένα μοναδικό έργο τέχνης» αξιοποιώντας «τις τεχνολογίες του διαδικτύου για την ανάδειξη και προβολή πολιτιστικού περιεχομένου». Το Αποθετήριο συμπληρώνει τον δικτυακό τόπο www.parthenonfrieze.gr (ενότητα ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ).
Δομή αποθετηρίου
Το ψηφιακό περιβάλλον του Αποθετηρίου είναι επίσης ιδιαίτερα ελκυστικό και λειτουργικό συνάμα. Στο Αποθετήριο έχουν συγκεντρωθεί όλες οι φωτογραφίες των 199 λίθων (πλακών) ζωφόρου της ζωφόρου του Παρθενώνα, οι οποίοι βρίσκονται σε μουσεία της Ελλάδας και του εξωτερικού και παρουσιάζονται ανά πλευρά του μνημείου (ανατολική, βόρεια, δυτική, νότια) αριθμημένες ανά πλευρά κατά το λατινικό σύστημα και υπομνηματισμένες.
Στον κύριο πίνακα επιλογών (μενού) στα αριστερά ο επισκέπτης μπορεί να πλοηγηθεί ανά:
- ΑΡΙΘΜΟ ΛΙΘΟΥ
- ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ (Άρματα | Θεοί | Ιππείς | Παράδοση πέπλου | Πομπή θυσίας | Προετοιμασία)
- ΜΟΥΣΕΙΟ (Βρετανικό Μουσείο | Μουσείο Ακρόπολης | Μουσείο Λούβρου)
- ΠΛΕΥΡΕΣ ΤΗΣ ΖΩΦΟΡΟΥ
Στον ίδιο πίνακα επιλογών μπορεί ο επισκέπτης να δει:
- ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ (Αγώνες που… έμειναν στα αγγεία | Γίνε συντηρητής | Γνωριμία με τις μορφές της πομπής | Εισαγωγή | Ένα δώρο για τη θεά Αθηνά | Και ξαφνικά το άλογό μου έγινε μαρμάρινο… | Ολύμπια αινίγματα: βρες τους θεούς | Παρατηρώντας τα άλογα | Πορεία προς τον βωμό | Συνθέτω τη δυτική ζωφόρο | Το κρυμμένο άρμα | Χρωματίζοντας ένα λίθο της ζωφόρου)
- ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΕΝΤΥΠΑ (Μια μέρα με τη ζωφόρο του Παρθενώνα | Οι θεοί του Ολύμπου στη ζωφόρο του Παρθενώνα | Των αθήνηθεν άθλων)
- ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ (Ο Παρθενώνας | Αρχιτεκτονική | Γλυπτική | Άγαλμα | Αετώματα | Μετόπες | Ζωφόρος)
- ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΖΩΦΟΡΟ (Η ζωφόρος του Παρθενώνα | Το θέμα της ζωφόρου - Τα Παναθήναια | Ερμηνευτικές θεωρίες | Σχεδιασμός και κατασκευή | Ιστορία | Συντήρηση)
- ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- ΓΛΩΣΣΑΡΙ
Τέλος, στον σύνδεσμο ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ αναγράφονται οι συνετλεστές και περιγράφονται οι όροι χρήσης.
Επιλέγοντας κάποιον από τους λίθους της ζωφόρου, ο χρήστης έχει στη διάθεσή του πλήθος μεταδεδομένων που θα δούμε αναλυτικά παρακάτω.
Περιεχόμενο αποθετηρίου
Περιλαμβάνει: α) φωτογραφίες και πληροφορίες για 119 λίθους της ζωφόρου· τα χαμένα τμήματα των λίθων της ζωφόρου έχουν συμπληρωθεί με τα σωζόμενα σχέδια των J. Carey (1674) και J. Stuart (1751) β) 12 διαδραστικά παιχνίδια, γ) 3 εκπαιδευτικά έντυπα.
Τέλος, το ΓΛΩΣΣΑΡΙ περιλαμβάνει 46 όρους με τη σημασία τους και η ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 36 βιβλία –ως επί το πλείστον στην αγγλική.
Μεταδεδομένα αποθετηρίου
Κάθε λίθος της ζωφόρου περιλαμβάνει τα ακόλουθα μεταδεδομένα:
- φωτογραφία (με δυνατότητα μεγέθυνσης, σμίκρυνσης)
- αναλυτική περιγραφή (με υπερσυνδέσμους σε όρους που απαντούν / οδηγούν στο ΓΛΩΣΣΑΡΙ)
- Σύνδεσμος σε parthenonfrieze.gr (flash έκδοση)
- Πλευρά Ζωφόρου
- Θεματική Κατηγορία
- Πηγή
- Είδος Τεκμηρίου
- Μορφοποίηση
- Υλικό
- Μορφές
- Μουσείο
- Αριθμό λίθου
Β1. Αθηνά, η θεά της Ακρόπολης
Εισαγωγή
Η διαδραστική εφαρμογή αποτελεί ουσιαστικά μια εικονική περιήγηση στο Μουσείο της Ακρόπολης. Ο επισκέπτης αναζητεί και εντοπίζει χαρακτηριστικά εκθέματα του Μουσείου που σχετίζονται με τη θεά Αθηνά. Πρόκειται ως επί το πλείστον για αναθήματα, δηλαδή για αφιερώματα, πιστών στη θεά -όπως αγάλματα, ανάγλυφα και αγγεία. Τέλος, περιλαμβάνονται και αρχιτεκτονικά γλυπτά από κτήρια της Ακρόπολης που σχετίζονται με τους μύθους της Αθηνάς.
Δομή αποθετηρίου
Από την αρχική σελίδα ο επισκέπτης εισέρχεται στο Μουσείο και αναζητεί τα 15 εκθέματα. Το αντικείμενο που εντοπίζεται κάθε φορά απεικονίζεται σε πίνακα –ώστε να έχει ο επισκέπτης κάθε στιγμή την εποπτεία των αντικειμένων που έχει βρει και όσων απομένουν. Παράλληλα κάθε φορά που εντοπίζει κάποιο αντικείμενο έχει στη διάθεσή του πλήθος μεταδεδομένων που θα δούμε αναλυτικά παρακάτω.
Εάν υπάρχει δυσκολία εντοπισμού όλων των αντικειμένων στο Μουσείο, προσφέρεται η δυνατότητα εύρεσής τους μέσω της ΒΟΗΘΕΙΑΣ.
Περιεχόμενο αποθετηρίου
Περιλαμβάνει 15 αντικείμενα σχετιζόμενα με τη θεά Αθηνά.
Μεταδεδομένα αποθετηρίου
Κάθε αντικείμενο περιλαμβάνει τα ακόλουθα μεταδεδομένα:
- φωτογραφία του αντικείμενου –σε σμίκρυνση, μεγένθυνση
- τίτλος αντικειμένου
- μουσείο και αριθμός Ευρετηρίου
- ύψος
- χρονολογία
- περιγραφή
- μύθος
- ενίοτε και άλλες πληροφορίες –π.χ. μαρτυρίες αρχαίων συγγραφέων.
Εισαγωγή
Η διαδραστική εφαρμογή συμπληρώνει το Αποθετήριο της Ζωφόρου του Παρθενώνα (http://repository.parthenonfrieze.gr/frieze/). Όπως και το τελευταίο περιλαμβάνει φωτογραφίες όλων των σωζόμενων λίθων της ζωφόρου που βρίσκονται στα Μουσεία Ακρόπολης, Βρετανικό και Λούβρου. Είναι στην ελληνική και αγγλική γλώσσα.
Δομή διαδραστικής εφαρμογής
Αξιοποιώντας ελκυστικές τεχνολογίες του διαδικτύου παρουσιάζει το πλήρες φωτογραφικό αρχείο της ζωφόρου με υπομνηματισμό και επιπλέον με πολλά γενικού περιεχομένου, σχετιζόμενα πάντοτε με τον Παρθενώνα, κείμενα που οργανώνονται ως εξής:
Στην αρχική σελίδα, στον κεντρικό πίνακα επιλογών (μενού) ο χρήστης μπορεί να επιλέξει μεταξύ των:
- ο Παρθενώνας
- γνωρίστε τη ζωφόρο
- παίξτε με τη ζωφόρο
Κάθε μία από τις πιο πάνω επιλογές οδηγεί περαιτέρω:
Περιεχόμενο διαδραστικής εφαρμογής
Η διαδραστική εφαρμογή περιλαμβάνει όλο το υλικό του Αποθετηρίου της Ζωφόρου του Παρθενώνα, επιπλέον κείμενα, σχέδια, φωτογραφίες, τρισδιάστατες αναπαραστάσεις και video.
